ARBORYSTYKA I DENDROLOGIA

- NAJCZĘŚCIEJ ZADAWANE PYTANIA

Czy w zamówieniach publicznych urząd może wymagać certyfikatów ETT, ETW?

Tak - urząd chcąc chronić drzewa powinien wymagać poświadczonych kwalifikacji od wykonawców, a certyfikaty ETT i ETW można i powinno się traktować jako wyjściowy poziom oczekiwany przez Zamawiającego.

Czy ETW i ETT to uprawnienia honorowane wg polskiego prawa?

ETW i ETT to uprawnienia ogólnoeuropejskie, honorowane w większości krajów, a w niektórych (Niemcy, Niderlandy) - wymagany. W Polsce - w celu określenia kwalifikacji i doświadczenia wykonawcy - używa się certyfikatów potwierdzających kwalifikacje, w tym coraz częściej ETW i ETT, gdyż uzyskanie ich wiąże się ze spełnieniem szeregu wymogów oraz wykazaniem się wiedzą, umiejętnościami i kompetencjami w zakresie postępowania z drzewami. Polskie prawo z zasady nie może być sprzeczne z prawem Unii Europejskiej a tym samym dąży się do stosowania podobnych kwalifikacji.

Czy muszę zdawać/poprawiać egzamin ETW lub ETT w Polsce i w tym samym centrum certyfikacyjnym?

Nie, zarówno zdawać jak i poprawiać egzamin można w dowolnym centrum certyfikacyjnym akredytowanym przez EAC. W przypadku zdawania w innym kraju należy posługiwać się językiem, w którym przeprowadzany jest egzamin. Niezależnie od kraju, w którym zdaje się egzamin, certyfikat zawsze jest taki sam. Ujednolicenie poziomu i wymagań między krajami jest jedną z kluczowych kwestii, o które dba EAC.

Czy muszę posiadać certyfikat ETW aby przystąpić do kursu i egzaminu ETT?

Nie, posiadanie certyfikatu ETW wraz z minimum 3-letnim doświadczeniem jest tylko jedną ze ścieżek przystąpienia do kursu i egzaminu. Zamiennie można posiadać wykształcenie branżowe i 3-letnie doświadczenie lub inne wykształcenie i 5 lat doświadczenia. Więcej informacji tutaj.

Kiedy będą się odbywać najbliższe kursy i egzaminy ETW i ETT?

Informacji o datach kursów oraz egzaminów należy szukać w poszczególnych centrach certyfikacyjnych - krajowych lub zagranicznych. Kurs nie jest wymagany do przystąpienia do egzaminu. Egzamin można zdawać w każdym z krajów, jednak konieczne jest biegłe władanie językiem, w którym przeprowadzana będzie certyfikacja. Kalendarz certyfikacji zgłoszonych i potwierdzonych w EAC znajduje się na stronie:

https://www.eac-arboriculture.com/all-certifications-news.aspx

Jakie certyfikaty można traktować jako równoważne dla ETW, ETT i Audytora Drzew?

ETW: Nie ma w polskim systemie certyfikatu wprost porównywalnego do ETW. Najbliższym w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji jest Pilarz Drzew Ozdobnych II lub III stopnia, natomiast są to kursy bazujące na nie zawsze aktualnym stanie wiedzy w zakresie pielęgnacji drzew. W przypadku równoważnych certyfikatów zagranicznych a całą pewnością można przyjąć ISA Certified Arborist oraz ISA Certified Tree Worker Climber Specialist, a także brytyjskie uprawnienia NPTC poziomu 3.

ETT: W Polsce nie istnieje porównywalny system certyfikacji, który potwierdzałby takie kwalifikacje. Dla porównania, ze względu za zakres merytoryczny wymagań do uzyskania certyfikatu (Curriculum ETT) w Niemczech uznano certyfikat ETT jako równoważny do pierwszego poziomu studiów zawodowych.

Audytor Drzew: Jest to certyfikacja porównywalna z Certyfikowanym Inspektorem Drzew, jakkolwiek programy nie są identyczne. Obydwa certyfikaty bazują na podstawowej inspekcji drzewa w oparciu o sensoryczną ocenę stanu z użyciem prostych narzędzi diagnostycznych.

Kim jest arborysta?

Arborysta to osoba, która w praktyce zajmuje się uprawą drzew, czyli korzysta z wiedzy, umiejętności i kompetencji jakie obejmuje arborystyka, która jest nauką stosowaną, nastawioną na praktyczne wykorzystywanie wiedzy. Arborysta może i powinien być rozumiany jako zawód wykonywany na dwóch poziomach kompetencji:
Pierwszy, podstawowy, to osoba zajmująca się fizycznym wykonywaniem prac przy drzewach – ich pielęgnacji, zabezpieczaniu, wycince, sadzeniu itd. Prace wykonuje zarówno z poziomu gruntu jak i przy użyciu technik linowych, podnośnika, ewentualnie drzewołazów (tylko do wycinki). Zakres prac odpowiada w przybliżeniu kompetencjom osoby posiadającej certyfikat ETW.
Drugim poziomem kwalifikacji jest arborysta-konsultant, który wiedzę, doświadczenie i kompetencje wykorzystuje w celu identyfikacji problemów, oceny stanu drzew i wskazywania kierunków działań. Zakres prac odpowiada w przybliżeniu kompetencjom osoby posiadającej certyfikat ETT.

Kim jest dendrolog?

Dendrolog to pojęcie w ostatnich latach istotnie nadużywane i nie odzwierciedlające realnych kompetencji osoby. W Polsce nie ma kierunkowych studiów w tym zakresie ani zawodu dendrologa, stąd aby zostać specjalistą dendrologiem konieczna jest rozbudowana wiedza (logos) o drzewach (dendron). Dendrologia jest nauką teoretyczną, jedynie pośrednio odnoszącą się do praktycznych zastosowań tej wiedzy w kontekście uprawy drzew. Z dendrologii czerpie nauka pokrewna czyli arborystyka. Z tych powodów dendrologiem może nazywać się osoba, która posiada rozległą wiedze w zakresie rozpoznawania, budowy i funkcjonowania roślin drzewiastych, biegła w zakresie nazewnictwa i systematyki. Zwyczajowo przyjęło się, że dendrologami są osoby z minimum kilkunastoletnim doświadczeniem w pracy naukowej, najlepiej poświadczonej własnymi lub zespołowymi osiągnięciami w tym zakresie.

Czy arborystą lub dendrologiem można zostać robiąc sam kurs bez posiadania wcześniejszego doświadczenia?

Nie. Wynika to z szerokiego obszaru wiedzy, która tylko w połączeniu z doświadczeniem może gwarantować odpowiedni poziom umiejętności, a w konsekwencji kompetencje do wykonywania właściwych działań. Kursy dendrologii, czy to w obrębie studiów wyższych (na kierunkach architektura krajobrazu, ogrodnictwo, leśnictwo) czy inne oferowane zewnętrznie (poza ośrodkami akademickimi) nie gwarantują, że osoba, która je ukończyła posiada wystarczające kwalifikacje do podejmowania zazwyczaj trudnych i w większości doniosłych w skutkach decyzji dotyczących drzew. Drzewa jako żywe elementy środowiska są o wiele trudniejszą materią niż np. drogi czy budynki, co do których wymaganym jest ukończenie pełnych studiów branżowych.

Kim jest ETW?

European Tree Worker to osoba, która zdała odpowiedni egzamin (oraz regularnie go odnawia) zorganizowany przez centrum certyfikacyjne EAC w jednym z krajów członkowskich. Jest to pracownik fizyczny zajmujący się głównie pielęgnacją, wycinką, zabezpieczaniem i sadzeniem drzew. Podczas pracy używa technik linowych dostępu do korony drzewa, podnośnika lub drzewołazów (tych ostatnich tylko i wyłącznie do wycinki). Wykonywane prace prowadzi zgodnie z zasadami BHP, aktualną wiedzą arborystyczną, przyrodniczą i dobrymi praktykami branżowymi. Współczesne regulacje obligują posiadaczy tego certyfikatu do ciągłego dokształcania i „bycia na bieżąco”.

Kim jest ETT?

European Tree Technician to osoba, która zdała odpowiedni egzamin (oraz regularnie go odnawia) zorganizowany przez centrum certyfikacyjne EAC w jednym z krajów członkowskich. Jest to pracownik zajmujący się kierowaniem i nadzorem nad pracami fizycznymi prowadzonymi przy drzewach, a także osoba która potrafi rozpoznać, zdiagnozować problem i ustalić plan działań wobec drzew, które tego wymagają. Jest to osoba powołana do koordynacji działań wobec drzew potrafiąca komunikować i uzgadniać planowane prace z organami oraz społeczeństwem. Wykonywane prace prowadzi zgodnie z zasadami BHP, aktualną wiedzą arborystyczną, przyrodniczą i dobrymi praktykami branżowymi. Współczesne regulacje obligują posiadaczy tego certyfikatu do ciągłego dokształcania i „bycia na bieżąco”.

Co z chirurgią drzew?

Chirurgia drzew była i powinna być traktowana jako miniony etap wiedzy i sposobów postępowania z drzewami. Większość metod i technik należy uznać za przestarzałe, a niektóre z nich, według współczesnej wiedzy, jako szkodliwe dla drzew oraz siedlisk z nimi związanych. Na bazie chirurgii drzew rozwinęła się współczesna arborystyka, stąd niektóre zabiegi są wciąż wykonywane w sytuacjach, gdy nie stworzono alternatywnych skutecznych rozwiązań. Bardzo wiele osób dawniej praktykujących zabiegi chirurgii drzew, w toku rozwoju wiedzy mniej lub bardziej płynnie „przekształciło się” w arborystów rezygnując jednocześnie z najbardziej inwazyjnych i szkodliwych metod dotyczących pielęgnacji drzew. Przełomem, który zapoczątkował te zmiany był cykl publikacji Alexa Shigo począwszy od Modelu CODIT ogłoszonego w połowie lat 70.

Czym jest ISA i jak się ma do EAC?

ISA (International Society of Arboriculture) jest najstarszą organizacją branżową w zakresie arborystyki – w bieżącym roku świętowała swoje 100-lecie. ISA powstała i rozwijała się w Stanach Zjednoczonych dając podwaliny pod ogólnoświatowy rozwój organizacji związanych z uprawą drzew. ISA obejmuje swoim działaniem cały świat, ale z racji powstania EAC ponad 30 lat temu, w Europie rozwinięto organizację równoległą, która koncentruje swoje działania w tej części świata. ISA i EAC to organizacje od wielu lat współpracujące i wzajemnie szanujące swoje systemy certyfikacji.

Do jakich organizacji branżowych warto się zapisać w celu wymiany wiedzy i doświadczeń z zakresu dendrologii, arborystyki i diagnostyki drzew?

Organizacjami, które zrzeszają osoby bazujące na aktualnej wiedzy są Federacja Arborystów Polskich (FAP) oraz Polskie Towarzystwo Dendrologiczne (PTD) – w którym istnieje Sekcja Diagnostyki. Organizacjami, które skupiają specjalistów z pokrewnych gałęzi arborystyki jest Związek Szkółkarzy Polskich (ZSzP) i Stowarzyszenie Architektów Krajobrazu (SAK).

Jak i gdzie mogę zdobyć wymagane do recertyfikacji godziny doszkalania?

Poświadczeniem odbycia kursów podnoszących poziom wiedzy, umiejętności i kwalifikacji jest zwykle dokument wystawiany przez organizatora kursu/szkolenia/webinaru. Obecnie wachlarz tego typu możliwości jest bardzo duży, natomiast istotnym jest, by szukać tematów realnie odnoszących się do zagadnień związanych z arborystyką i dendrologią, w tym w zakresie metod wykonywania prac, bezpieczeństwa, ratownictwa, pierwszej pomocy, prawa.
Warto monitorować wydarzenia organizowane przez Federację Arborystów Polskich oraz Instytut Drzewa, a także Studenckie Koło Naukowe ARBORIS (darmowe wieczorki dendrologiczne w formie webinarów).

Czy organizujecie kursy/egzaminy ETW/ETT w innych miastach niż Kraków?

Główną lokalizacją, w której organizujemy kursy i egzaminy jest Kraków, jednak w przypadku, gdy zgłosi się do nas grupa minimum 10 osób możemy rozważyć organizację w innym mieście. Ogranicza nas wyobraźnia i budżet.

Czy kobiety też mogą zrobić certyfikat ETW i kurs pilarza-drwala?

Tak i tak. Nic nie stoi na przeszkodzie - w przypadku ETW kobiety mogą przystąpić do egzaminu zarówno wspinaczkowego jak i na podnośnik, co może być atrakcyjną - mniej wymagającą fizycznie - alternatywą. Kurs pilarza kobiety również mogą zrobić (i, nota bene, bawić się przy tym wyśmienicie :)). Jedyne czego kobiety nie mogą to pracować w Lasach Państwowych na stanowisku drwala - ale ustalmy, że raczej nie w tym celu arbo-dziewczyny chcą zrobić ten kurs.

Czy jest jakaś alternatywa dla ETT, gdzie nie ma potrzeby orientowania się w temacie organizacji prac arborystycznych?

W Holandii przeprowadzono pilotażowy program o nazwie European Tree Manager, który skierowany jest w pierwszej kolejności do urzędników średniego i wyższego szczebla oraz pracowników instytucji zarządzających zielenią. Planuje się rozszerzenie tego typu certyfikacji na całą Europę. Poziom kwalifikacji ETM co do zasady ma być porównywalny z kwalifikacjami ETT, jednakże nacisk w ramach tej certyfikacji położony został przede wszystkim na planowanie i zarządzanie większą ilością drzew lub całymi drzewostanami podległymi danej osobie/instytucji.

Czy trzeba umieć wspinać się na drzewa, aby zostać ETT?

Nie, ponieważ ETT ma z założenia m.in. zarządzać pracą ETW. Ale nie wyobrażamy sobie, aby ETT nie miał ogólnego pojęcia o wspinaczce, BHP, realiach tej branży w kwestiach praktycznych. Jest to nieodzowny element choćby części egzaminu związanej z zarządzaniem i organizacją prac. W związku z tym konieczne jest posiadanie doświadczenia np. jako dołowy przyspawany na pewien czas do znajomego ETW, a jeszcze lepiej kilku pracujących przy większych zleceniach.